Γιατί οι νομπελίστες γκουρού φοβούνται ότι η παγκοσμιοποίηση έχει πάρει λάθος δρόμο

Οι νομπελίστες οικονομολόγοι του κόσμου συγκεντρώθηκαν στο φόρουμ του Λιντάου (χωρίς αμοιβή), για να μοιραστούν τις σκέψεις τους για τέσσερις ημέρες με 450 διδακτορικούς φοιτητές.

Η θεωρία του Ντέιβιντ Ρικάρντο για το συγκριτικό πλεονέκτημα έχει κλονιστεί μετά από 200 χρόνια, ή τουλάχιστον έτσι φάνηκε στο φόρουμ των βραβευμένων με Νόμπελ στο Λιντάου. Η θεωρία που δημοσιεύθηκε το 1817 υπήρξε μια κατευθυντήρια αρχή του ελεύθερου εμπορίου και θεωρούνταν δεδομένη από κάθε φοιτητή της οικονομίας στη σύγχρονη εποχή. Υπήρξε χρήσιμη, αλλά όπως και οι θεωρίες του Νεύτωνα έφτασαν στα όριά τους και ξεπεράστηκαν από την σχετικότητα του Αϊνστάιν, το συγκριτικό πλεονέκτημα δεν εξηγεί πλέον τον κόσμο. Σύμφωνα με το μοντέλο του Ρικάρντο, η ανισότητα έπρεπε να περιοριστεί στο εσωτερικό των χωρών, καθώς η παγκοσμιοποίηση επιταχύνθηκε χαρακτηριστικά στη δεκαετία του ενενήντα. Αντ 'αυτού, μεγαλώνει όλο και περισσότερο.

Ο συντελεστής Gini, μέτρηση της διαφοράς, μεταξύ πλούσιων και φτωχών μειώνεται μεταξύ των χωρών, αλλά διευρύνεται σχεδόν παντού στο εσωτερικό των χωρών, οδηγώντας σε μία διαβρωτική συγκέντρωση του πλούτου. «Η παγκοσμιοποίηση σήμερα είναι πολύ διαφορετική από τον 19ο αιώνα», δήλωσε ο Έρικ Μάσκιν, νικητής του βραβείου Νόμπελ το 2007. Ο Ρικάρντο περιέγραψε έναν κόσμο όπου ανοιγόταν το ελεύθερο εμπόριο αγαθών, αλλά οι αγορές εργασίας παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό κλειστές. Αυτό δεν συμβαίνει πια. Η παγκοσμιοποίηση αυξάνει τους μισθούς των υψηλά ειδικευμένων μηχανικών ή αναλυτών λογισμικού σε διεθνή επίπεδα, όπου κι αν ζουν.

Ο καθηγητής Μάσκιν - που έτυχε να ζει στο παλιό σπίτι του Αϊνστάιν στο Πρίνστον για 19 χρόνια - έχει αναπτύξει ένα νέο μοντέλο με τον Μάικλ Κρέμερ του Χάρβαρντ, που αντιμετωπίζει την πραγματικότητα της διεθνούς παραγωγής, μια πραγματικότητα στην οποία το iPhone της Apple έχει σχεδιαστεί στο Πάλο Άλτο, αλλά η Κορέα συμβάλλει κατά 80,05 δολάρια σε εξαρτήματα, η Ταϊβάν 20,75 δολάρια, οι ΗΠΑ 22,88 δολάρια, η Γερμανία 16,08 δολάρια και η Κίνα μόλις 6.50 δολάρια στην τελική συναρμολόγηση (σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ το 2010). (Σημειώστε ότι αυτό μοιάζει με ένα εμπορικό έλλειμμα πολλών δισεκατομμυρίων για τις ΗΠΑ εναντίον της Κίνας. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι ασήμαντο, δείχνοντας πόσο παραπλανητικά μπορεί να είναι τα στοιχεία για το εμπόριο).

«Η θεωρία του Ρικάρντο για το συγκριτικό πλεονέκτημα εξακολουθεί να ισχύει, αλλά θα πρέπει να συμπληρωθεί με νέες θεωρίες» είπε. Αυτός είναι ένας ευγενικός τρόπος για να πούμε ότι οι υποθέσεις δεν ευσταθούν πλέον. 

Ο καθηγητής Μάσκιν είπε ότι θα είναι μια συμβουλή απόγνωσης το να απομακρυνθούμε από την παγκοσμιοποίηση. Το τελευταίο τέταρτο του αιώνα έχει οδηγήσει σε αύξηση του βιοτικού επιπέδου για τον αναδυόμενο κόσμο στο σύνολό του. Ωστόσο, πρέπει να τιθασευτεί. Η απάντηση βρίσκεται στη Βραζιλία, μια από τις λίγες χώρες που αντέστρεψε την τάση και μείωσε τον δείκτη Gini.

Ένα από τα κόλπα ήταν ένα πρόγραμμα που θεσπίστηκε πριν από δώδεκα χρόνια για να κάνει «υπό όρους μεταφορά μετρητών» σε φτωχές οικογένειες, παρέχοντας στα παιδιά τους τη δυνατότητα να παραμείνουν στο σχολείο μέχρι την ηλικία των 17 και να πρέπει να εμβολιαστούν. Η ιδέα εξαπλώνεται στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Ένα άλλο τέχνασμα είναι να οικοδομήσουμε τις δημόσιες συγκοινωνίες που συνδέουν τις πιο φτωχές γειτονιές με τα μέρη όπου μπορούν να βρεθούν θέσεις εργασίας, που συνήθως είναι μακριά. Αυτό είναι το καθήκον της μικροοικονομίας, ένα βήμα κάθε φορά.

Η θεωρία του Μάσκιν δεν πρέπει να συγχέεται με την «εργασιακή κερδοσκοπία», στην οποία παγκόσμιες πολυεθνικές παίρνουν μεγαλύτερο μερίδιο από την πίτα των κερδών βάζοντας φτηνά εργατικά χέρια στην Ασία, ενάντια στους εργάτες στη Δύση - κρατώντας χαμηλά τους μισθούς στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Αυτό βέβαια συμβαίνει. Μπορεί να θεραπευτεί με την πάροδο του χρόνου, αλλά αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα. 

Ο σερ Τζέιμς Μιρλίς, ο οποίος κέρδισε το βραβείο το 1996 για την εργασία του για την παροχή κινήτρων, υποστηρίζει τις οριστικές επιδοτήσεις για τους φτωχότερους εργάτες της Δύσης για να σταματήσουν να πέφτουν στο κατώτατο όριο. «Ακριβώς όπως υπάρχουν εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για την απασχόληση, θα μπορούσε να υπάρχουν και αρνητικοί φόροι. Οι επιδοτήσεις στέγασης ήδη λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο στο Ηνωμένο Βασίλειο» είπε. Ο καθηγητής Μιρλίς λέει ότι μπορεί να χρειάζονται έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων για να διορθωθεί η κατάσταση, προειδοποιώντας ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να παγιδευτεί σε υψηλή ανεργία για «τα επόμενα χρόνια», εκτός αν διατηρήσουν τα κεφάλαιά τους στο εσωτερικό για δική τους χρήση. «Οι Ευρωπαίοι δεν φαίνεται ακόμη να το έχουν συνειδητοποιήσει αυτό» είπε.

Υπάρχει ένας αιώνιος μύθος - ιδιοτελής- ότι η ανισότητα είναι ένα τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για την επίτευξη υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης. Οι υπερασπιστές του προβάλλουν το φαινόμενο της ανταλλαγής. Υποστηρίζουν ότι η «ισοπέδωση» παρασύρει τους πάντες και πλήττει τελικά την οικονομία. Ο καθηγητής Τζόσεφ Στίγκλιτς υποστηρίζει ότι τα δεδομένα αποδεικνύουν το αντίθετο. «Πλέον συνειδητοποιούμε ότι λιγότερη ανισότητα οδηγεί σε μεγαλύτερη σταθερότητα, ανάπτυξη και οικονομική αποτελεσματικότητα. Αλληλοσυμπληρώνονται» είπε στο φόρουμ του Λιντάου.

«Βλέπουμε μια συνεχώς αυξανόμενη συγκέντρωση του πλούτου. Είναι θεμελιωδώς διαφορετική από ό, τι συνέβη τον 19ο αιώνα και μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι πραγματικοί μισθοί αυξάνονταν. Αυτό που είδαμε με την παγκοσμιοποίηση από τη δεκαετία του ογδόντα είναι η στασιμότητα στους πραγματικούς μισθούς» είπε. 

Ο Στίγκλιτς, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας και νικητής του βραβείου το 2001, δήλωσε ότι η πραγματική μέση αμοιβή για πλήρη απασχόληση ανδρών εργαζομένων έχει υποχωρήσει σε επίπεδα που εμφανίστηκαν τελευταία πριν από 40 χρόνια, αλλά η παραγωγικότητα έχει αυξηθεί 100% κατά την ίδια περίοδο.

Οι εργαζόμενοι έχουν αποκλειστεί από όλα τα κέρδη, ή όπως λέει ο ίδιος, τώρα ζούμε σε μια «κληρονομημένη πλουτοκρατία», όπου ο πλούτος συσσωρεύεται όλο και περισσότερο με μια διεστραμμένη δυναμική, που δεν θα διορθωθεί από μόνη της κατ 'ανάγκη. 

Μπορεί να συνεχιστεί μέχρι να αλλάξουμε τον τρόπο που είναι οργανωμένη η κοινωνία, δηλαδή μέχρι να αλλάξουμε τους νόμους μας και τις πολιτικές δαπανών και φορολογίας. Η προτίμησή του είναι το «σκανδιναβικό όνειρο», αλλά υπάρχουν πολλές λύσεις. Δεν είναι θέμα Αριστεράς/Δεξιάς. Είναι κοινή λογική. Οι δημοκρατίες δεν θα διαρκέσουν πολύ με τη συγκέντρωση του πλούτου όπως στις προ-μοντέρνες Δεσποτείες.

blogs.telegraph.co.uk